Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland

Op 28 april 2015 hebben de Midden-Delfland Vereniging, Delflands Groen, Vockestaert en gemeente Midden-Delfland aan de Tweede Kamer het boek “Midden-Delfland: Een Landschap van stand” aangeboden. Zij pleitten daarin voor een extra bevoegdheid voor provincies om aan groene landschappen een beschermde status toe te kennen. Burgemeester Rodenburg vertelde hierbij trots te zijn op de vrijwilligers en boeren die gezamenlijk werken aan het landschap. “Het landschap van Midden-Delfland is gemaakt door mensen en wordt nog steeds in stand gehouden door mensen. Alleen door samen te werken kunnen we met z’n allen het landschap blijven beleven en genieten van de rust in het hart van de drukke metropool Rotterdam Den Haag.”

De Tweede Kamer nam mede als gevolg van het pleidooi uit Midden-Delfland op 1 juli 2015 een amendement aan om landschappen zoals dat van Midden-Delfland beter te beschermen. Het wordt hierdoor makkelijker om waardevolle landschappen een bijzondere status te geven. De nieuwe Wet natuurbescherming biedt Gedeputeerde Staten van provincies nu de bevoegdheid om gebieden die buiten NatuurNetwerk Nederland vallen, aan te wijzen als een Bijzonder Provinciaal Landschap.

Begin november 2017 is door de gemeente het “Bidbook Provinciaal Landschap Midden-Delfland” aangeboden aan de provincie. Gemeente Midden-Delfland heeft namens verschillende partijen een aanvraag ingediend om aangewezen te worden als Bijzonder Provinciaal Landschap. Deze aanvraag is inmiddels gehonoreerd en Midden-Delfland is daardoor sinds 16 november 2017 het eerste Bijzonder Provinciaal Landschap in Nederland. Dit klinkt mooi, maar veel meer dan een titel is het niet. Voor het gebied komt geen extra geld beschikbaar en ook zegt de status niets over eventuele toekomstige bebouwing of infrastructuur. De status geeft wel het belang aan van het open en groen houden van dit waardevolle agrarisch veenweidelandschap tussen de steden en dat is iets wat Delflands Groen vanaf het begin heeft ondersteund.

Delflands Groen is uiteindelijk toch niet aangehaakt bij deze aanvraag. De agrarische sector komt er zeer bekaaid vanaf in het bidbook. Het gaat in deze aanvraag om het landschap van Midden-Delfland, het landschap wat is ontstaan en gevormd door de agrarische activiteit. De boeren zijn de dragers van het zeer gewaardeerde middengebied. De boeren en het agrarische gebruik van het landschap waarbij aandacht is voor cultuurhistorie en boerennatuur, dat is de belangrijkste kernkwaliteit van Midden-Delfland. Een Bijzonder Provinciaal Landschap gaat niet over nieuw aangelegde recreatie- en natuurgebieden maar over het authentieke agrarische veenweidelandschap wat is gemaakt door de boeren en nog steeds wordt beheerd en onderhouden door diezelfde boeren. Zonder de agrarische activiteit is Midden-Delfland niet tegen aanvaardbare kosten in stand te houden.

Al decennia worden er rapporten geschreven over Midden-Delfland en daarbij is gebleken dat ongewenste zaken die eenmaal benoemd zijn, steeds weer terugkomen in daarop volgende rapporten en beleidsstukken. Een consequentie hiervan kan zijn dat de status van Bijzonder Provinciaal Landschap voor beperkingen in de bedrijfsvoering van veehouders kan gaan zorgen, het bidbook biedt (te veel) mogelijkheden hiervoor. In de aanvraag voor Bijzonder Provinciaal Landschap dient naast de landschapsbeschrijving ook de richting van de ontwikkelingen aan de orde komen. Dat is naar ons idee onvoldoende het geval. Voor alle typen veehouders moet ook in de toekomst ruimte blijven voor de ontwikkeling van de bedrijven.

Delflands Groen had onderstaande punten in ieder geval terug willen zien in de aanvraag.

• De boeren en hun bedrijven vormen de belangrijkste kernkwaliteit van het gebied. Juist in het agrarische gebied vindt je de kenmerkende rust, ruimte en openheid.
• Midden-Delfland is gevorm en altijd onderhouden door veehouders en de boeren zorgen hier nog steeds voor het onderhoud van het landschap, het authentieke open en groene middengebied. Het cultuurlandschap van Midden-Delfland is ontstaan door agrarische activiteit, dat is het historische verhaal wat verteld moet worden.
• In Midden-Delfland is al vele decennia aandacht voor natuurontwikkeling (weidevogels) en de boeren zijn al jaren zeer succesvol in weidevogelbeheer. De meeste weidevogels broeden in het agrarisch gebied van Midden-Delfland. Het succes van agrarisch weidevogelbeheer in Midden-Delfland toont aan dat het landschap zo min mogelijk aangepast moet worden, het is altijd al een ideale biotoop voor weidevogels geweest door de inzet van de boeren.
• Agrariërs zorgen als landschapsbeheerders voor het behoud en de ontwikkeling van het open polderlandschap. Het beleid moet daarom gericht zijn op behouden van de agrariërs. De (melk)veehouderij is en blijft de basis voor de agrarische bedrijven. De veehouders maken daarbij zelf een keuze voor een richting die men opgaat en voor de ontwikkeling die men ziet voor het eigen bedrijf. Voor alle bedrijven: groot, klein, biologisch, kringloop , met en zonder verbreding, natuurbeheer, streekproducten, innovatief, enz. moet ruimte blijven in het gebied. De Gemeente dient de ontwikkelingen van alle agrarische bedrijven te faciliteren.
• Voor het vraagstuk van bodemdaling missen wij innovatieve zaken als grootschalige toepassing van onderwaterdrainage wat kan bijdragen aan het minimaliseren van bodemdaling blijkt uit toepassingen binnen en buiten Midden-Delfland. Een innovatie gericht op een gelijkmatig grondwaterpeil waardoor bodemdaling in veenrijke gebieden aantoonbaar sterk wordt verminderd.
• Het streven is om de oude verkavelingsstructuur zo veel mogelijk te behouden. Aanpassingen uit het verleden, in het agrarisch gebied, blijven gehandhaafd. Er moet ruimte zijn voor ontwikkelingen in het landschap zoals dat altijd het geval is geweest. Het is in de eerste plaats van belang dat in de natuur en recreatiegebieden, meer dan voorheen, het authentieke landschap als uitgangspunt wordt gebruikt bij de inrichting.
• Bij alle recreatieve plannen dient de impact op de weidevogels een grote rol spelen. Dat moet een allesbepalende factor zijn bij nieuwe recreatieve paden, routes en voorzieningen.
• Alle veehouders zorgen voor het vergroten van de biodiversiteit en de belevingswaarde van het agrarisch landschap, dat is niet uitsluitend voorbehouden aan veehouders die natuur-inclusief boeren.
• Delflands Groen denkt als deelnemer aan het weidevogelpact mee over een locatie voor een weidevogelkerngebied. In deze aanvraag voor Bijzonder Provinciaal Landschap wordt gesproken over het realiseren van een aantal weidevogelkerngebieden maar daar is geen sprake van.
• Bij herinrichting van natuurgebieden die specifiek zijn ingericht voor de weidevogels is het van groot belang dat de inrichting geen extra ganzen aantrekt.
• Wij vinden het van groot belang om de bijdrage aan de waterkwaliteit en biodiversiteit in kaart te brengen. De nadelen van de natuurvriendelijke oevers als schuil en broedplaats van ongewenste soorten dient ook nadrukkelijk te worden meegewogen.
• De boeren doen via Deltaplan Agrarisch Waterbeheer al nadrukkelijk aan het verbeteren van de waterkwaliteit en het tegengaan van bodemdaling. Beperking erfafspoeling, baggeren en onderwaterdrainage zijn zaken die in dit kader al met succes zijn opgepakt.
• Veel veehouders in het gebied doen aan kringlooplandbouw, deze vorm van duurzame landbouw zorgt voor gesloten kringlopen van stoffen binnen het bedrijf waarbij zo efficiënt mogelijk gebruik gemaakt wordt van de beschikbare hulpbronnen. Volgens onderzoek van Wageningen Universiteit blijkt dat kringlooplandbouw zorgt voor een lagere concentratie nitraten in het grondwater door vermindering van de uitstroom van stikstof. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan verbeteren van de waterkwaliteit. Voor fosfaat, voor planten, dieren en mensen, is al enige jaren sprake van een tekort in Midden-Delfland.
• Delflands Groen heeft enige jaren geleden samen met Vockestaert met medewerking van LEI / Wageningen University een visie opgesteld. Deze visie “Boer Blijven” ontbreek bij de bronnen maar zou eigenlijk als input hebben moeten dienen voor de aanvraag voor Bijzonder Provinciaal Landschap.
• Naast Midden-Delfland doen ook gebieden als Oude Leede mee in deze aanvraag en is men op zoek naar een nieuwe naam. Uiteraard circuleert daarbij weer de naam Central Park. Dit is geen gebiedsspecifieke naam en is een ongelukkige benaming voor een eeuwenoud agrarisch cultuurlandschap. Als er dan toch een andere naam gekozen moet worden, noem het dan “Groot Midden-Delfland”. Dit is wel een gebiedsspecifieke naam en een naam met een goede naam (goede reputatie, Cittaslow, meest duurzame gemeente, enz.), maak gebruik van de kracht van het merk Midden-Delfland.

Het bestuur van Delflands Groen heeft aan gedeputeerde Han Weber van provincie Zuid-Holland laten weten de aanvraag voor het verkrijgen van de status van Bijzonder Provinciaal Landschap voor het Midden-Delfland gebied van harte toe te juichen. Dat wij toch niet een van de deelnemende partijen zijn heeft alles te maken met het feit dat wij ons niet kunnen vinden in de gebiedsbeschrijving en de gekozen kernkwaliteiten. Een aanvraag voor de status van Bijzonder Provinciaal Landschap zou commitment van alle betrokken partijen moeten hebben. Nu Delflands Groen, de belangenbehartiger van de belangrijkste gebiedsbeheerders, ontbreekt als partner, is daarvan nadrukkelijk geen sprake.

november 2017